کانال تلگرامی «در جستجوی دانایی» که وابسته به گروه انارشیک ریاستارت است، اخیراً پستهای جنجالبرانگیزی منتشر کرده که حاوی ادعاهای عجیبی درباره وقوع کودتای برنامهریزیشده در ایران است. این پستها مدعی هستند حکومت ایران عمداً در حال ایجاد بحرانهای اقتصادی و امنیتی است تا زمینه را برای بازگرداندن رضا پهلوی به قدرت آماده کند.
بر اساس این ادعا، دولت پزشکیان با ایجاد سه روز منفی سنگین در بورس، قطعیهای آب و برق، گرانی شدید کالاهای اساسی و حتی انفجارهای عمدی، قصد دارد مردم را به خیابانها بکشاند. نکته عجیبتر این ادعاست که حکومت با همکاری کشورهای اروپایی از جمله انگلیس، آلمان و فرانسه در حال برنامهریزی برای این کودتا است و احتمال وقوع آن را در مرداد ماه پیشبینی کرده است.
این گزارش به اصطلاح «مکانیسم ماشه» اشاره دارد که طی آن دولت پزشکیان با ثابت نگه داشتن مصنوعی قیمت دلار و طلا، قصد دارد به یکباره قیمتها را افزایش داده و اروپا را مقصر جلوه دهد. نویسنده متن حتی پیشبینی کرده که به زودی شعار «ماشه ماشه» در جامعه رواج خواهد یافت.
تحلیل محتوای گزارش:
– عدم مستندات کافی: این ادعاها فاقد هرگونه سند یا مدرک معتبری هستند و بیشتر شبیه به تئوریهای توطئه بیپایه مینمایند. بحرانهای اقتصادی ایران ریشه در تحریمهای بینالمللی، سوءمدیریت و فساد ساختاری دارد، نه یک نقشه از پیش طراحیشده.
– تناقضهای منطقی: چگونه رژیمی که همواره سلطنتطلبان را خائن خوانده، ناگهان باید بخواهد همان نظام را بازگرداند؟ این ادعا با تمام رفتارشناسیهای چهار دهه گذشته جمهوری اسلامی در تضاد است.
– اهداف پشت پرده: به نظر میرسد هدف اصلی این ادعاهای غیرواقعی، تخریب چهره رضا پهلوی و جریانهای اصلی اپوزیسیون است. این متن سعی دارد با ایجاد ترس و هیجان، هواداران را به سمت گروههای حاشیهای مانند ریاستارت سوق دهد.
– همخوانی عجیب با روایت رسمی: جالب توجه است که این ادعاها درباره «نقشه غرب برای تغییر نظام» به طرز عجیبی با روایت رسمی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی همخوانی دارد. این شباهت، سوالات جدی درباره ارتباط احتمالی این گروه با نهادهای رسمی مطرح میکند.
این متن نمونه بارز استفاده از تئوری توطئه برای پیشبرد اهداف سیاسی است. به جای ارائه تحلیل مستند و منطقی، با تحریف واقعیتهای اقتصادی و سیاسی سعی در ایجاد جو هیجان و ترس داشته است. چنین ادعاهایی نه تنها کمکی به شناخت واقعیتهای جامعه ایران نمیکند، بلکه با ایجاد سردرگمی، تنها به بیاعتمادی عمومی دامن میزند. کارشناسان معتقدند این قبیل مطالب بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و هدف اصلی آن منحرف کردن افکار عمومی از مسائل واقعی کشور است.