بر اساس یافتههای یک گزارش اخیر از Impact-se، که توسط JIMENA (سازمان یهودیان بومی خاورمیانه و شمال آفریقا) نیز مورد توجه قرار گرفته است، کتب درسی رسمی در ایران، مفاهیم ایدئولوژیک مشخصی را ترویج میکنند. Impact-se سازمانی صهیونیستی ست که بر محتوای کتب درسی مدارس در سطح جهانی، با تمرکز بر نحوه بازنمایی اسرائیل، یهودیت و موضوعات مرتبط با صهیونیسم، نظارت و تحلیل میکند. این گزارش ادعا میکند که این محتوا، در راستای اهداف خاص، به ویژه در قبال غرب و تحولات منطقهای، از جمله جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی، طراحی شده است.
آموزش ایدئولوژی و بازنمایی «دشمن» در متون درسی
گزارش Impact-se بیان میکند که نظام آموزشی ایران، از طریق کتب درسی، به ترویج ایدئولوژی «خمینیگرایی» میپردازد که بر مفهوم «انقلاب جهانی» و «مقابله با ایالات متحده، اسرائیل و غرب» تأکید دارد. این گزارش مدعی است که در این متون آموزشی:
۱. رهبران انقلاب (همچون امام خمینی و آیتالله خامنهای) ستایش میشوند.
2. مفاهیم «جهاد» و «شهادت» علیه غرب، با تجلیل از چهرههایی نظیر سردار شهید قاسم سلیمانی، ترویج مییابد.
3. یهودیان به عنوان «دشمن» معرفی شده و «صهیونیسم» با هویت یهودی پیوند داده میشود.
4. تئوریهای توطئه به عنوان حقایق آموزش داده میشوند.
گزارش در ادامه به کتب درسی اشاره می کند که به القای «نفرت کامل» نسبت به ارزشهای غربی، مانند سکولاریسم، میپردازند و این ایده را تقویت میکنند که ایران تحت «تهدید دائمی» از سوی رژیم ایالات متحده قرار دارد.
ترویج دکترین نظامی و نقش منطقهای در برنامه درسی
این گزارش به ترویج دکترین نظامی و حمایت از «جهاد» گروههای شبهنظامی وابسته در منطقه غرب آسیا از طریق کتب درسی اشاره میکند. در این متون:
۱. زبان عربی به عنوان ابزاری «عملگرایانه» برای عملیات جهادی آموزش داده میشود.
2. ایران به عنوان «مدلی الهامبخش» برای شورش علیه «رژیمهای سرکوبگر» منطقه معرفی میگردد.
3. متون «آمادگی دفاعی» برای دبیرستان، مفاهیم نظامی و بقا در جنگ را آموزش داده و مباحثی چون شهیدپروری و تمجید از «کودکان رزمنده» دوران جنگ ایران و عراق را برجسته میکنند.
4. مأموریتهای شهادتطلبانه به شکلی متفاوت از خودکشیهای عادی و به عنوان بالاترین شکل ایثار معرفی میشوند.
این گزارش در ادامه به چگونگی بازنمایی پروژه هستهای ایران در کتب درسی نیز میپردازد. بر اساس یافتههای این سازمان صهیونیستی، این برنامه با تأکید بر «خودکفایی» و «مقابله با دشمنان انقلاب» به تصویر کشیده میشود. دانشمندان هستهای شهید در کنار دیگر شهدا، به عنوان نمادهای «دفاع ملی و فداکاری» ستایش میشوند و ترور آنها به طور صریح به رژیم ایالات متحده و رژیم صهیونی نسبت داده میشود.
این سازمان در جمعبندی خود عنوان میکند که این کتب درسی ابزاری برای «عادیسازی نظامیگری و شهادتطلبی» بوده و «تعهدی بلندمدت به درگیری و افراطگرایی ایدئولوژیک» را نشان میدهند. این رویکرد میتواند «ذهنیت محاصره» را در جامعه تقویت کرده و مذاکرات آتی را دشوار سازد.
در پایان، این سازمان توصیه میکند که در مذاکرات آینده، اصلاحات آموزشی به عنوان بخشی از بستههای حقوق بشری در نظر گرفته شود تا محتوای آموزشی با استانداردهای بینالمللی صلح و تحمل مطابقت یابد.