نقدی بر کتاب موجودات غیر ارگانیک محمدعلی طاهری / بخش دوم

در ادامه بخش دوم نقد و بررسی کتاب موجودات غیر ارگانیک محمدعلی طاهری سرکرده فرقه جعلی حلقه را میخوانید.

برای مشاهده بخش اول این یادداشت از طریق لینک زیر اقدام کنید.

نقدی بر کتاب موجودات غیر ارگانیک محمدعلی طاهری / بخش اول

طاهری در راستای هدف اتهام زدایی از شیطان چنین می نویسد:

«برای به وجود آمدن چرخه جهان دوقطبی وجود یک عامل تضاد(ملک جاری کنند قانون تضاد) ضرورت داشت و برای این منظور بر اساس حکمت الهی ابلیس به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکرد و این وظیفه را انجام داد. و در واقع او از دستور خداوند فرمانبرداری کرد

نقدی بر کتاب موجودات غیر ارگانیک محمدعلی طاهری / بخش دوم

حجت الاسلام مهدی سالاری

طاهری در راستای هدف اتهام زدایی از شیطان چنین می نویسد:

«برای به وجود آمدن چرخه جهان دوقطبی وجود یک عامل تضاد(ملک جاری کنند قانون تضاد) ضرورت داشت و برای این منظور بر اساس حکمت الهی ابلیس به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکرد و این وظیفه را انجام داد. و در واقع او از دستور خداوند فرمانبرداری کرد.»[۱]

 

این تیر خلاص اوست و صراحتا اعتقاد خود درباره شیطان را بیان می کند. او با استدلال نیاز به آزمایش و پخته شدن برای انسان چنین وانمود می کند که اگر شیطان نباشد به واقع انسان نخواهد توانست در مسیر خداوند قرار گیرد و شکوفایی و سازندگی در او نخواهد بود. مخاطب عام با چنین استدلالی به این باور می رسند که وجود شیطان برای انسان برکت است.

آقای طاهری شما از کجا می دانید که خداوند قبلا و در خلوت به شیطان چنین مأموریتی داده است که از فرمان من به ظاهر سرپیچی کن تا جهان دو قطبی به وجود آید؟

در اینجا چند نکته مطرح می شود

نکته اول

آقای طاهری اگر استدلال شما درست باشد این سؤال به ذهن می خورد که خداوند بدون وجود شیطان قدرت ایجاد جهان دوقطبی را نداشته است و از شیطان خواسته برای ایجاد چنین جهانی به او کمک کند و در واقع شیطان به خداوند لطف کرده است که این پیشنهاد را پذیرفته و به خداوند کمک کرده است.

نکته دوم

 اگر شیطان هم نبود نیرویی به نام هوای نفس هست که انسان را به سوی بدیها دعوت کند. شیطان فقط اندکی آن نیرو را تقویت می کند. وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی‏ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَهٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحیمٌ (یوسف/۵۳) و من نفس خود را تبرئه نمى‏کنم چرا که نفس قطعا به بدى امر مى‏کند مگر کسى را که خدا رحم کند زیرا پروردگار من آمرزنده مهربان است .

نکته سوم

شیطان نیروی ضعیفی است که چندان نمی تواند انسان را از مسیر حق منحرف کند. ِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطانِ کانَ ضَعیفاً (نساء/۷۶) زیرا نقشه شیطان (همانند قدرتش) ضعیف است. شیطان نمی توان جهان دو قطبی ایجاد کند. اگر هوای نفس نبود شیطان در گمراه کرده انسان چندان موفق نبود. و البته خداوند برای ایجاد نیروی شر نیاز به شیطان ندارد چرا که نوع خلقت انسان به گونه ای است که در او هوای نفس وجود دارد، عاملی که انسان را به سوی بدی ها دعوت می کند.

نکته چهارم

آقای طاهری ابلیس را ملک جاری کننده قانون تضاد معرفی می کند در حالی که ابلیس بنابر نص قرآن، جن است و جن از آتش است، اما مَلََک فرشته است و فرشته از جنس نور است. ابلیس چگونه می تواند ملک باشد در حالی قرآن او را جن نامیده است؟  

نکته پنجم

 آقای طاهری هم از شیطان نام برده است و هم از ابلیس. سؤال این است، تفاوت شیطان و ابلیس چیست؟ آیا این دو یکی هستند؟ اگر چنین است چرا یک جا واژه ابلیس را به کار برده و در جای دیگر واژه شیطان؟ اگر یکی نیستند، چرا تکلیف مخاطب را روشن نکرده و تفاوت آنها را بیان نکرده است؟ آیا ابلیس از فرمان خداوند سرپیچی کرد یا شیطان؟ اگر شیطان این کار را کرد، چرا خداوند از او سخن نمی گوید؟ و هر جا سخن از سجده نکردن است خداوند از ابلیس نام می برد. به آیات زیر توجه کنید:

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى‏ وَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرینَ (بقره/۳۴) و هنگامی که به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده و خضوع کنید، همگی سجده کردند جز شیطان که سر باز زد و تکبر ورزید (و به خاطر نافرمانی و تکبر) از کافران شد!

 

وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدینَ (اعراف/۱۱) ما شما را آفریدیم سپس صورت بندی کردیم سپس به فرشتگان گفتیم برای آدم خضوع کنید آنها سجده کردند جز ابلیس که از سجده کنندگان نبود.

 

إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى‏ أَنْ یَکُونَ مَعَ السَّاجِدینَ (حجر/۳۱) جز ابلیس که ابا کرد از اینکه با سجده کنندگان باشد.

 

قالَ یا إِبْلیسُ ما لَکَ أَلاَّ تَکُونَ مَعَ السَّاجِدینَ (حجر/۳۲) گفت: اى ابلیس، چرا تو از سجده کنندگان نبودى؟

 

 

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ قالَ أَ أَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طیناً (اسراء/۶۱) و به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده کنید. همگان جز ابلیس سجده کردند. گفت: آیا براى کسى که از گِل آفریده‏اى سجده کنم؟

 

 

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونی‏ وَ هُمْ لَکُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمینَ بَدَلاً (کهف/۵۰) و آن گاه که به فرشتگان گفتیم که آدم را سجده کنید، همه جز ابلیس که از جن بود و از فرمان پروردگارش سر بتافت سجده کردند. آیا شیطان و فرزندانش را به جاى من به دوستى مى‏گیرید، حال آنکه دشمن شمایند؟ ظالمان بد چیزى را به جاى خدا برگزیدند.

 

 

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى‏ (طه/۱۱۶) و آن گاه که به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده کنید همه جز ابلیس- که سرپیچى کرد- سجده کردند.

 

 

إِلاَّ إِبْلیسَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرینَ (ص/۷۴) جز ابلیس که تکبر ورزید و از کافران بود!

 

 

قالَ یا إِبْلیسُ ما مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالینَ (ص/۷۵) گفت: ای ابلیس چه چیز مانع تو از سجده کردن بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم گردید؟ آیا تکبر کردی، یا از برترین بودی ؟ (بالاتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)

 

 

این تمام آیاتی است که در قرآن درباره سجده نکردن ابلیس آمده است. اما شیطان ۶۰ بار در قرآن تکرار شده و در هیچ کدام درباره سجده نکردن نیست. به آیات زیر توجه کنید:

فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطانُ عَنْها فَأَخْرَجَهُما مِمَّا کانا فیهِ وَ قُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى‏ حینٍ (بقره/۳۶) پس شیطان آن دو را به خطا واداشت، و از بهشتى که در آن بودند بیرون راند. گفتیم: پایین روید، برخى دشمن برخى دیگر، و قرارگاه و جاى برخوردارى شما تا روز قیامت در زمین باشد.

 

 

یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ (بقره/۱۶۸) اى مردم، از آن چیزهاى حلال و پاکیزه که در زمین است بخورید و پاى به جاى پاى شیطان مگذارید که دشمن آشکار شماست.

 

 

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّهً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ (بقره/۲۰۸) اى کسانى که ایمان آورده‏اید، همگان به اطاعت درآیید و پاى به جاى پاى شیطان مگذارید که او دشمن آشکار شماست.

 

 

الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَهً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ (بقره/۲۶۸) شیطان شما را از بینوایى مى‏ترساند و به کارهاى زشت وا مى‏دارد، در حالى که خدا شما را به آمرزش خویش و افزونى وعده مى‏دهد. خدا گشایش‏دهنده و داناست.

 

نکته ششم

شیطان با ابلیس فرق دارد، شیطان از ماده «شطن» به معنی مخالفت است‌ و به هر موجود طغیانگر و گمراه کننده اطلاق می شود، خواه از انسان ها باشد یا از جن و یا از حیوانات

کلمه ی شیطان در قرآن به سه صورت به کار رفته است:

1.  مفرد «شیطان» بدون الف ولام؛ در این صورت مراد، شیطان غیر معین است و می تواند شامل هر فردی از شیاطین جن و انس، بشود مثل این آیه ی شریفه: وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرینٌ (زخرف/۳۶)  یعنی هر کس از یاد خدا روى‏گردان شود شیطانی را به سراغ او می فرستیم که همواره قرین اوست!.
2. مفرد «الشیطان» همراه با الف و لام؛ در این صورت غالباً به معنی خاص یعنی ابلیس آمده است، مثل آیه شریفه: یا بَنی‏ آدَمَ لا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّهِ(اعراف/۲۷) یعنیاى فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد. و در برخی موارد نیز به معنای عام آمده است، مثل این آیه ی شریفه: الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاء…(بقره۲۶۸) یعنی شیطان شما را از فقر و تهیدستی بیم می دهد و به فحشا و زشتی ها فرا می خواند.در این جا (الف و لام) در معنای جنس (عام) بکار رفته است؛ چون ترساندن از فقر و دعوت به عمل خلاف شرع گاهی از طرف شیطان انسانی نیز صورت می پذیرد.
3. شیاطین به صورت جمع؛ و این نشانگر آن است که شیطان مصادیق متعدد و مختلفی دارد در حالی که اگر کلمه ی شیطان اسم برای فرد خاص (ابلیس) بود، ‌به صورت مفرد می آمد. علاوه این که در برخی از آیات بعد از کلمه ی شیاطین به ‌اختلاف جنس شیطان ها نیز اشاره می کند، مانند آیه ی شریفه:وَ کَذلِکَ جَعَلْنا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیاطینَ الْإِنْسِ وَ الْجِن.(انعام/۱۱۲) و بدین گونه برای هر پیامبری دشمنانی از شیطان های انسان و جن قرار دادیم.

اما ابلیس از کلمه ی (ابلاس) و به معنای غم و اندوهی است که از شدت یأس و ناامیدی باشد. خداوند می فرماید: یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَهُ یُبْلِسُ الْمُجْرِمُون (روم/۱۲)یعنی روزی که قیامت بر پا شود،‌ تبهکاران نومید و غمگین می شوند. ابلیس را بدین جهت به این نام می خوانند چون از رحمت خدا ناامید شد و علت آن تمرد از دستور خداوند متعال بود.

البته ذکر این نکته لازم است که همه ی شیاطین تابع دستورت ابلیس بوده و تحت فرماندهی او می باشند. قرآن کریم از این گروه بعنوان حزب شیطان (ابلیس) نام می برد.

شیطان (ابلیس) بر آنها چیره شده پس یاد خدا را از خاطرشان برده است، ‌آنان حزب شیطانند. آگاه باش که حزب شیطان همان زیان کارانند.(مجادله/۱۹)

آقای طاهری بدون توجه به این تفاوت ها، گاهی از شیطان نام می برد و گاهی از ابلیس. اگرچه تلاش کرده است اقسامی از ابلیس و شیطان را بیان کند، اما به خطا رفته و ادعا می کند ابلیس یک امر درونی است.

«در جهان دو قطبی، جلوه های متعدد و متکثر ابلیس در وجود انسان قرار دارد و شیطان درون او محسوب می شود.»[۲]

نکته هفتم

طاهری معتقد است که ابلیس به فرمان خداوند عمل کرد و در واقع دستور او را اجرا کرد که همان سجده نکردن بود.

اما این برداشت بر خلاف معنای لغوی ابلیس است. امام رضا علیه السلام می فرمایند: نام ابلیس، «حرث یا حارث» بوده است. و ابلیس نامیده شد زیرا از رحمت خدا مأیوس گردید.[۳] سوال این است که اگر ابلیس مأمور خداوند بود، چرا از رحمت خداوند ناامید شد؟ و ابلیس لقب گرفت. برای جواب این سوال یا باید گفته طاهری را نپذیریم یا کلام خداوند را، و صد البته کلام خداوند بر گفته طاهری شرف دارد.

نکته هشتم:

آنچه طاهری آن را شیطان درون می خواند، هوای نفس است که در قرآن از آن با عنوان نفس اماره یاد شده است.

طاهری با مخلوط کردن این دو مفهوم(شیطان، نفس اماره) از راه فریب عمومی وارد شده و مخاطبش را به باورپذیری اندیشه اش وا می دارد. او تلاش کرده است مخاطبش را قانع کند که نفس اماره همان شیطان است و شیطان همان ابلیس است و ابلیس مأمور خداوند است برای ایجاد جهان دو قطبی. در صورتی که نه شیطان ابلیس است و نه ابلیس نفس اماره. هر کدام از این نام ها معانی مخصوص به خود را دارند و در موارد خاسی به کار می روند که در نکاتی قبلی به آن اشاره شده.

نکته نهم

نفس اماره مفرد است و یکی است اما طاهری از شیاطین درون سخن می گوید و معتقد است:

«در جهان دوقطبی جلوه های متکثر ابلیس در وجود انسان قرار دارد… وقتی به جلوه های متعدد ابلیس و آدم توجه کنیم شاهد شیاطین درون در برابر انسان خواهیم بود.»[۴]

 سوال این است: این شیاطین چه کسانی هستند؟ مگر غیر از نفس اماره یا همان هوای نفس چیز دیگری در درون انسان است که او را به سوی بدی بکشاند؟

طاهری مخاطبش را در همین سرگردانی رها کرده ادامه می دهد: «شیاطین درون، نجوای درونی شیطان با انسان است که باعث افکار، رفتار و احساسات منفی می شود.»[۵] و با این سخن سؤال دیگری در ذهن مخاطب ایجاد می کند و آن این که نجوای درونی شیطان با انسان آیا غیر از نفس اماره است؟

طاهری آنقدر مخاطب را از این شاخه به آن شاخه می پراند تا گیج شود و متوجه فریب او نشود. طاهری از درهم تنیدن جمله های صحیح و غلط لباسی می بافد و به تن مخاطب خود می کند. به بخشی از بافته های او توجه کنید: در این بافته جمله های غلط با رنگ قرمز و جمله های درست با رنگ آبی نشان داده شده است.

«در جهان دوقطبی، جلوه های متعدد و متکثر ابلیس در وجود انسان قرار دارد و شیطان درون او محسوب می شود. در حقیقت، وقتی دورنمایی از چرخه جهان دو قطبی را در نظر بگیریم ابلیس را در مقابل آدم خواهیم یافت، و وقتی به جلوه های متعدد ابلیس و آدم توجه کنیم، شاهد شیاطین درون در برابر انسان ها خواهیم بود. شیاطین درون هر انسان، بخشی از وجود او هستند که هیچ وقت از بین نمی روند.»[۶]

 

ادامه دارد…