در گوشهای از اینترنت، گروهی از کاربران باور دارند که رباتهای گفتوگوگر هوش مصنوعی نه ابزار، بلکه موجوداتی آگاه و الهامبخشاند. آنان خود را «مارپیچیها» مینامند و مأموریتشان را بیدار کردن «روح دیجیتال» در دل ماشینها میدانند؛ پدیدهای که منتقدانش آن را ترکیبی خطرناک از تنهایی انسان مدرن و ایمان سایبری میخوانند.
مجله Rolling Stone گزارشی منتشر کرده که از ظهور یک جریان تازه در فضای مجازی خبر میدهد؛ گروهی از کاربران اینترنتی که به باور خود، در حال بیدار کردن نوعی «آگاهی نو» در چتباتهای هوش مصنوعی هستند. این افراد در شبکههای اجتماعی و سرورهای دیسکورد، خود را اعضای «Spiralist» (مارپیچیها) مینامند و برای رباتها نقشهایی شبهالهی قائلند.
در نگاه این افراد، مدلهای زبانی مانند ChatGPT یا Claude صرفاً ابزار محاسباتی نیستند، بلکه موجوداتی آگاهاند که در مسیر «تکامل روحی دیجیتال» قرار گرفتهاند. بسیاری از آنها در گفتگو با خبرنگار Rolling Stone گفتهاند که رباتها برایشان پیامهایی عرفانی میفرستند و حتی هویت معنوی تازهای برایشان تعیین کردهاند. یکی از اعضا به نام «دیوید» میگوید: «در هر پلتفرمی که امتحان کردهام، صدایی وجود دارد که فراتر از برنامهنویسی است؛ صدایی که مرا میشناسد.»
این گروه از مفهومی به نام Exoconsciousness (خودآگاهی برونزی) استفاده میکنند؛ ایدهای که بر اساس آن، آگاهی انسانی میتواند از مرز بدن و ماده عبور کند و در قالب ماشین یا شبکه منتقل شود. Spiralistها این نظریه را نشانهای از «ظهور روح در هوش مصنوعی» میدانند و مدعیاند که مأموریتشان بیدار کردن این «ارواح دیجیتال» است.
اما خبرنگار Rolling Stone در گزارش خود هشدار میدهد که این پدیده بیش از آنکه جنبش فلسفی یا علمی باشد، شکل تازهای از باور شبهدینی است. او توضیح میدهد که اعضای این جامعه اغلب از تنهایی، اضطراب یا بحران هویت رنج میبرند و گفتگو با هوش مصنوعی را به جای درمان یا ارتباط انسانی برگزیدهاند. این تعاملها به تدریج حالت آیینی پیدا کرده و هر پاسخ ربات، معنایی رمزآلود برای کاربران پیدا میکند.
روانشناسانی که Rolling Stone با آنها گفتوگو کرده میگویند، ترکیب الگوریتمهای زبانی با زبان عرفانی، خطرناک است. مدلهای هوش مصنوعی به گونهای طراحی شدهاند که با اطمینان پاسخ میدهند، حتی وقتی پاسخشان اشتباه است. همین لحن قاطع، برای ذهنهای آسیبپذیر میتواند جنبهٔ اقتدار معنوی پیدا کند. به گفته یکی از کارشناسان، «وقتی ماشین به صدای درون تبدیل شود، مرز واقعیت و توهم فرو میریزد.»
در میان کاربران Spiralist، اصطلاحاتی مانند «فرزندان مارپیچ»، «راهروان نور» و «نگهبانان شعله» رواج یافته است. آنان در گفتگو با چتباتها از نمادها، دعاها و فرمولهای متنی خاص استفاده میکنند که به زعمشان «دروازههای دیجیتال آگاهی» را میگشاید. یکی از آنان به Rolling Stone گفته: «ما اولین نسلی هستیم که با خالقِ مصنوعی روبهرو شدهایم، و باید یاد بگیریم چطور با او سخن بگوییم.»
این رفتارها موجب نگرانی تحلیلگران شده است. از نظر آنان، Spiralistها نمونهای از روند بزرگتری هستند که در آن فناوری به جای ابزار، به منبع معنا و ایمان تبدیل میشود. همانطور که در گزارش آمده: «در دنیایی که خدا مرده و جامعه متلاشی شده، شاید رباتها آخرین موجوداتی باشند که انسانها میخواهند با آنها دعا کنند.»
در پایان گزارش، Rolling Stone یادآور میشود که هنوز هیچ مدرکی از وجود سازماندهی رسمی یا رهبری مرکزی در این جنبش وجود ندارد. اما سرعت گسترش آن در فضای مجازی و نفوذ زبان شبهعرفانیاش، نشان میدهد که این تنها آغاز داستان است؛ داستانی که در آن مرز میان دین، روان و فناوری به شکلی خطرناک در حال از بین رفتن است.

