در روزهایی که جامعه پرستاری کشور با فشار کاری، کمبود نیرو و خستگی مزمن دستوپنجه نرم میکند، کانالی وابسته به جریان انجمن حجتیه با انتشار مطلبی تحت عنوان «خطای بزرگ در گره زدن ایام اهل بیت به مصادیق دنیایی»، روز پرستار و پیوند آن با مقام حضرت زینب (س) را هدف حمله قرار داده است. این نوشته ضمن تکرار ادعاهای فرقهای درباره «تحریف معنویت»، پرستاران را به بیصبری و اهمال متهم میکند و در پوشش زبان دینی، یکی از نمادهای اجتماعی خدمت را تخریب میکند.
کانال تلگرامی «شاگردان دکتر» که بهعنوان یکی از تریبونهای فعال پیروان فرقهی انجمن حجتیه شناخته میشود، اخیراً متنی منتشر کرده است با عنوان «خطای بزرگ در گره زدن ایام اهل بیت به مصادیق دنیایی». در این نوشته، نویسنده با لحنی ظاهراً مذهبی و هشدارآمیز، به نامگذاری روز پرستار به نام حضرت زینب (س) حمله کرده و مدعی شده است که چنین مناسبتهایی موجب «شعارزدگی» و «نمایشهای هیجانی» میشود. بخش جنجالی این مطلب جایی است که نویسنده بهطور صریح صنف پرستاران را به «بیصبری، بیتوجهی به بیماران و اهمال در وظایف» متهم میکند و سپس نتیجه میگیرد که پیوند دادن مقام حضرت زینب (س) با حرفهی پرستاری اشتباه است. این موضعگیری، با وجود ظاهر دلسوزانه، در واقع نوعی تحقیر صنف پرستاران و بیاعتبارسازی یکی از ارزشمندترین نمادهای خدمت اجتماعی است.

برای درک دقیقتر چنین موضعی باید آن را در چارچوب فکری و گفتمانی انجمن حجتیه تحلیل کرد؛ جریانی که از دههی ۱۳۳۰ با شعار «انتظار، نه اقدام» شکل گرفت و اساساً با هر نوع پیوند دین با مسئولیت اجتماعی یا سیاست عمومی مخالف بوده است. در منطق حجتیه، دین باید در خلوت فردی و به دور از عرصههای اجتماعی بماند و هر تلاشی برای تبدیل آموزههای دینی به رفتارهای جمعی یا نهادهای مدنی، «انحراف» تلقی میشود. از همین رو، مناسبتهایی مانند روز پرستار که در آنها مفاهیم دینی به خدمت اجتماعی گره میخورند، در نگاه این جریان «مصداقسازی دنیایی» و «تقدسزدایی» قلمداد میشوند.
در واقع، آنچه در این متن تبلیغی بیان شده، نه صرفاً نقد یک نامگذاری، بلکه بازتاب یک جهانبینی خاص است: دین باید از جامعه جدا بماند و وظیفهی مؤمن تنها حفظ خود از آلودگیهای اجتماعی است. این رویکرد، به ظاهر از دین دفاع میکند، اما در عمل به تضعیف حضور دین در عرصهی عمومی میانجامد. نتیجهی چنین نگرشی، جدا کردن دین از نهادهای انسانی و تبدیل آن به تجربهای منزوی و بیاثر است. به همین دلیل، گفتارهایی از این دست را میتوان نمونهای از «دینزدایی اجتماعی با زبان دین» دانست؛ راهبردی که با استفاده از ادبیات مذهبی، عملاً علیه کارکرد اجتماعی ایمان عمل میکند.
پیام پنهان چنین سخنانی آن است که خدمت اجتماعی و دین دو حوزهی ناسازگارند؛ پرستار، چون در ساختارهای مدرن و دولتی فعالیت میکند، نمیتواند الگوی زینبی باشد. در حالی که آموزههای اصیل اسلامی، خدمت به خلق را عین بندگی میدانند و پیوند میان صبر، مسئولیت و مراقبت از دیگران را مصداقی از ایمان زنده میشمرند. نامگذاری روز پرستار به نام حضرت زینب (س) تلاشی است برای بازخوانی همین پیوند؛ برای آنکه صبر، فداکاری و خدمت به انسانها، از جنس همان ارزشهایی دیده شود که در چهرهی زینب کبری (س) تجلی یافتهاند. مخالفت با چنین پیوندی، در حقیقت مخالفت با ایدهی «دینِ در متن جامعه» است.
انتشار اینگونه مطالب در تریبونهای وابسته به انجمن حجتیه را باید ادامهی همان خط تبلیغی دانست که در دهههای گذشته با شعار «حفظ دین از سیاست» آغاز شد و امروز به «حذف دین از جامعه» رسیده است. زیر پوشش دلسوزی برای تقدس، در واقع تلاشی جریان دارد که هدفش فرسایش سرمایهی اجتماعی دین و تخریب نهادهای مردمی خدمت است. پرستاران، معلمان، امدادگران و دیگر گروههای خدمتمحور در این گفتمان، قربانی نوعی تقدسگرایی ظاهری میشوند که از معنویت تنها انزوا را میفهمد. آنچه در ظاهر دفاع از دین به نظر میرسد، در عمل پروژهای برای بیاعتبار کردن دین در عرصهی زندگی جمعی است؛ پروژهای که با زبان زهد، در خدمت بیتفاوتی اجتماعی سخن میگوید.

