عرفان حلقه که به عنوان عرفان کیهانی نیز شناخته میشود، در زمره جریانهایی قرار دارد که با تلاش برای ترکیب آموزههای شرقی و نظریات غربی، به دنبال ساختار جدیدی در حوزه معنویت است. این مکتب، ظاهر خود را با اصطلاحات عرفان اسلامی و تصوف ایرانی جلوه میدهد؛ اما در باطن، حاوی تناقضهای بنیادینی است که دینپژوهان و کارشناسان دینی را بر آن داشته تا ماهیت، اهداف و ادعاهای انحرافی آن را بررسی کنند . .
یکی از موضوعات کلیدی در نقد عرفان حلقه، توجه به اثرات مخرب آموزههای محمدعلی طاهری بر باورهای اساسی اسلامی، به ویژه اعتقاد به امامت و توسل است. .
امامت، به عنوان یکی از اصول ریشهدار در مذهب شیعه، نقشی محوری در شکلدهی به هویت دینی و اجتماعی پیروان شیعیان دارد. نه تنها اصل مسئله امامت از اصول اساسی مکتب شیعه است بلکه مفاهیم پیرامونی آن نظیر عصمت ،شفاعت، توسل و زیارت اهل بیت سلام الله علیهم نیز با پشتوانه های روایی و قرآنی و عقلی به اثبات رسیده است .
اما رویکرد عرفان حلقه و بنیانگذار آن، محمدعلی طاهری، به وضوح در تقابل با این اعتقادات قرار دارد.
رد عصمت اهل بیت (علیهم السلام)، تضعیف جایگاه زیارت مشاهد مشرفه، و تعدی به اصول بنیادین توسل نمونههایی از این تقابل آشکار هستند.
تعالیم عرفان حلقه بهطور غیرمستقیم شباهتهایی را با اهداف جریانهای انحرافی مانند وهابیت نشان میدهد، چرا که هر دو به نوعی از تخریب جایگاه ائمه معصومین (ع) پرداختهاند .
محمدعلی طاهری به صراحت تمام، عصمت اهل بیت علیهم السلام و زیارت مشاهد مشرفه را زیر سوال میبرد و میگوید :
“کجا امامی فرموده است که عصمت دارد ؟آیا جایی گفته است ؟ هر کسی قبول میکند که، انسان پرستی و سنگ پرستی خلاف عقل است .”
همچنین با وقاهت تمام زیارت را برابر با شرک میداند و میگوید : ” زیارت قبور ائمه، کمک خواستن از مردهها، برج و بارو ،مصداق شرک است .“
وقتی این سخنان انحرافی و ضاله طاهری را بررسی میکنیم به این نتیجه میرسیم که آموزههای عرفان حلقه و باورهای آن در تقابل جدی با اصول اعتقادی تشیع قرار دارد و مسیر عرفان حلقه، راهی متفاوت و ناهمسو با مسیر عرفانی و اصیل اسلامی است.