در گفتوگویی با عبدالحمید موحدی نائینی، از پیشگامان یوگا در ایران، جزئیات انتشار نخستین مجله تخصصی یوگا در کشور و چالشهای طرح آموزههای فلسفی این رشته بررسی شده است. نائینی که تحصیلات خود را در هند گذرانده، از نقش استاد هندیاش در بازگشت به ایران و ترویج یوگا سخن میگوید.
وی که بین سالهای ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۳ برای ادامه تحصیل در ایالت ماهاراشترا اقامت داشت، در آن دوران با یوگا آشنا شد و تحت آموزشهای استاد «ویشنو دواناندا» قرار گرفت. نائینی میگوید این استاد او را تشویق کرده تا پس از بازگشت به ایران، یوگا را آموزش دهد.
به گفته نائینی، «در نهایت در سال ۱۳۷۴ تربیت بدنی یوگا در ایران رسمیت یافت و اجازه فعالیت پیدا کرد. همان سال درخواست انتشار مجله یوگا را به وزارت ارشاد ارائه دادم، اما صدور مجوز تا سال ۱۳۸۰ به طول انجامید و نخستین شماره در سال ۱۳۸۱ منتشر شد.»
انتشار مجله یوگا؛ ترویج فلسفه شرقی با شعار آرامش
نائینی درباره اهداف انتشار این مجله گفته است: «در مجله، بر فلسفه یوگا بسیار تأکید داریم. اینکه انسان با ورود به جهان هستی در پی چیست؟ پاسخ هشت میلیارد انسان، آرامش است و یوگا راهی برای رسیدن به این آرامش است.» او افزود: «هدف ما انتقال آرامش از طریق تمرینات ذهنی، مدیتیشن و آیورودا (سبک زندگی) بوده است.»
اعتراف به محدودیتهای محتوایی؛ تضاد فلسفه یوگا با مبانی دینی ایران
با این حال نائینی اذعان کرده است: «در این سالها نمیتوانستیم همه مطالب فلسفی یوگا را در ایران منتشر کنیم و ناچار بودیم دقت کنیم چه بخشهایی را مطرح سازیم.» این اعتراف نشان میدهد که محتوای اصلی یوگا در تضاد بنیادین با چارچوبهای فرهنگی و دینی جمهوری اسلامی قرار دارد.
یوگا؛ عرفان هندو در پوشش ورزش و آرامش
اگرچه یوگا در ظاهر بهعنوان یک ورزش معرفی میشود، اما ریشه در عرفان هندویی دارد و مفاهیمی چون تناسخ، چندخدایی و معنویتهای غیرالهی را در بطن خود جای داده است. این آموزهها آشکارا با اصول توحیدی اسلام و سبک زندگی ایرانی-اسلامی در تضادند.
ترویج یوگا- حتی در قالب ورزشی – بهتدریج راه را برای نفوذ عرفانهای شرقی و سکولار در جامعه هموار میکند. این جریان، با تکیه بر مفاهیمی مانند «آرامش درون»، «مدیتیشن» و «ارتباط با انرژی»، میکوشد جایگزینی نرم برای نظام معنوی و اخلاقی اسلام ارائه دهد؛ روندی که در صورت غفلت، میتواند به تغییر تدریجی سبک زندگی دینی منجر شود.