اخیراً، احمد الشرع، رئیس دولت انتقالی سوریه، در مصاحبه‌ای با یک رسانه ترکیه‌ای تایید کرد که دمشق از طریق میانجیگری آمریکا، به یک توافق امنیتی با رژیم صهیونیستی «بسیار نزدیک» شده است. او با تاکید بر اینکه این توافق به هیچ وجه به معنای عادی‌سازی روابط یا پیوستن به «پیمان ابراهیم» نیست، آن را «تنها گزینه» باقی‌مانده برای سوریه توصیف کرد. اما تحلیل دقیق‌تر شرایط، نشان می‌دهد که این توافق، نتیجه یک فشار استراتژیک دو لبه از سوی ترکیه و رژیم صهیونیستی است که دولت جدید سوریه را در گوشه رینگ قرار داده است.
ماهیت توافق: بازگشت به مدل ۱۹۷۴، نه پیمان ابراهیم
بر اساس گزارش‌های وای‌نت نیوز و عرب آبزرور، احمد الشرع به صراحت اعلام کرده است که این توافق، مدلی شبیه به «قرارداد جداسازی نیروها در سال ۱۹۷۴» خواهد داشت.
قرارداد جداسازی نیروها در سال ۱۹۷۴، که پس از جنگ «یوم کیپور» و با میانجیگری آمریکا امضا شد، یک ترتیبات آتش‌بس نظامی بود، نه یک پیمان صلح. این قرارداد صرفاً به ایجاد یک منطقه حائل غیرنظامی در بلندی‌های جولان و استقرار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل برای نظارت بر آن محدود می‌شد و هیچ‌گونه جنبه سیاسی یا عادی‌سازی روابط نداشت.
این یک نکته کلیدی است. او با این کار تلاش می‌کند تا این توافق را از پیمان ابراهیم (که مبتنی بر عادی‌سازی کامل روابط در چهارچوب الهیات است) متمایز کرده و آن را صرفاً یک ترتیبات امنیتی ضروری برای جلوگیری از جنگ جلوه دهد. جمله کلیدی او این است: «سوریه می‌داند چگونه بجنگد، اما دیگر جنگ نمی‌خواهد.»
تحلیل کوتاه: توافقی زیر سایه فشار و تهدید
اما چرا سوریه که دهه‌ها در خط مقدم مقاومت بوده، اکنون با دولت خودخوانده جدید، چنین توافقی را «تنها گزینه» خود می‌داند؟ پاسخ در دو تهدید همزمان نهفته است:
تهدید از شمال (فشار ترکیه): همانطور که الشرع در مصاحبه خود فاش کرده، ترکیه تهدید کرده است که اگر نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) تا پایان ماه دسامبر در ارتش ملی ادغام نشوند، دست به یک عملیات نظامی گسترده خواهد زد. این هشداری ست که دولت جدید سوریه را مجبور به انتخاب میان یکپارچه‌سازی کشور یا یک جنگ جدید در شمال کرده است.
تهدید از جنوب (فشار رژیم صهیونیستی): همزمان با این مذاکرات، تجاوزات اسرائیل به خاک سوریه متوقف نشده است. به گزارش عرب آبزرور، حملات هوایی و حتی تهاجمات زمینی و اشغال چند پست نظامی در جنوب سوریه ادامه دارد. این یعنی مذاکرات در شرایطی انجام می‌شود که یک طرف، با قدرت نظامی برتر، در حال تحمیل شرایط خود است.
در واقع، سوریه در یک منگنه استراتژیک قرار گرفته است. دولت جدید برای جلوگیری از جنگ با ترکیه و یکپارچه‌سازی کشور، نیازمند آرامش در جبهه جنوبی است و رژیم متجاوز صهیونیستی از این نیاز، به عنوان یک اهرم فشار برای گرفتن امتیازات امنیتی حداکثری استفاده می‌کند.
مذاکرات در جریان، تردیدها باقی است
با وجود اظهارات خوش‌بینانه الشرع، نشانه‌هایی از تردید نیز وجود دارد. رسانه‌های اسرائیلی از یک نشست پنج ساعته و طولانی در لندن میان «ران درمر» وزیر امور استراتژیک این رژیم و نماینده سوریه خبر داده‌اند. با این حال، همانطور که عرب آبزرور به نقل از i24NEWS گزارش داده، در تل‌آویو تردیدهایی در مورد نهایی شدن این توافق در آینده نزدیک وجود دارد.
