کتاب محقق اسرائیلی به نام “RONEN A .COHEN” رونن ای. کوهن، بار دیگر یکی از پیچیده‌ترین و بالقوه‌ترین تهدیدهای ایدئولوژیک علیه جمهوری اسلامی یعنی «انجمن حجتیه» را گوشزد می‌کند:
این کتاب با عنوان ” The Hojjatiyeh Society in Iran ” «انجمن حجتیه در ایران»، صرفاً یک پژوهش تاریخی نیست، بلکه نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این جریان برای دشمنان خارجی و ظرفیت آن به‌عنوان یک آلترناتیو برای نظام جمهوری اسلامی است.
اینکه یک پژوهشگر از دانشگاه آریل اسرائیل، وقت و منابع خود را صرف تشریح دقیق ساختار و تفکر جریانی می‌کند که در تضاد کامل با بنیان‌های انقلاب اسلامی قرار دارد، خود گویای اهمیت موضوع برای کانون‌های فکری دشمن است.
کتاب کوهن به‌روشنی نشان می‌دهد که ظرفیت اصلی انجمن حجتیه برای تبدیل‌شدن به یک آلترناتیو، در تضاد ماهوی آن با اصل ولایت‌فقیه نهفته است. بر اساس محتوای کتاب، ایدئولوژی حجتیه بر چند پایه استوار است که هر یک، شالوده‌ای از جمهوری اسلامی را به چالش می‌کشد:
۱. سیاست‌گریزی به‌مثابه ایدئولوژی: انجمن حجتیه از ابتدا معتقد بود که هرگونه اقدام برای تشکیل حکومت اسلامی پیش از ظهور امام‌زمان (عج)، امری نامشروع و بدعت‌آمیز است. این تفکر که روحانیون باید از سیاست کناره‌گیری کنند، دقیقاً نقطه مقابل فلسفه سیاسی امام خمینی (ره) است که حضور فعال فقیه در رأس حاکمیت را برای اجرای احکام اسلام ضروری می‌دانست. این “گسل ایدئولوژیک” بزرگ‌ترین ظرفیت را برای بهره‌برداری دشمن فراهم می‌آورد.
۲. سابقه همکاری با رژیم پهلوی: کوهن در کتاب خود به ارتباطات انجمن حجتیه با رژیم شاه، به‌ویژه ساواک، اشاره می‌کند. این سابقه نشان می‌دهد که حجتیه برای پیشبرد اهداف خود (که در آن زمان مبارزه با بهائیت بود)، حاضر به همکاری تاکتیکی با حاکمیت‌های غیردینی بوده است. این پراگماتیسم تاریخی، این پتانسیل را در ذهن دشمن ایجاد می‌کند که حجتیه می‌تواند در شرایط مقتضی، بار دیگر با یک قدرت خارجی یا آلترناتیو داخلی همسو شود.
۳. ساختار تشکیلاتی منسجم: این کتاب نشان می‌دهد که حجتیه یک گروه پراکنده و احساسی نیست، بلکه دارای ساختاری پیچیده و تشکیلاتی است. وجود کمیته‌های جاسوسی و تحقیق، آموزش‌های تشکیلاتی منظم و توانایی نفوذ در لایه‌های مختلف جامعه، این انجمن را به یک نیروی بالقوه تبدیل کرده که قادر است در زمان مناسب، به‌صورت سازمان‌یافته عمل کند.
چرا پژوهش یک اسرائیلی اهمیت دارد؟
تحقیق رونن کوهن ازاین‌جهت حائز اهمیت است که نشان می‌دهد دشمنان انقلاب اسلامی، به دنبال شناسایی و تحلیل دقیق جریان‌هایی هستند که از درون با ساختار ایدئولوژیک نظام تضاد دارند. کوهن در کتاب خود این پرسش کلیدی را مطرح می‌کند که «آیا حجتیه انقلاب را به تأخیر انداخت یا تسریع کرد؟» طرح چنین سؤالی نشان می‌دهد که از دید او، حجتیه یک بازیگر منفعل نبوده، بلکه جریانی تأثیرگذار در تحولات تاریخ معاصر ایران است.
این کتاب عملاً یک «نقشه راه» از ظرفیت‌های یک جریان داخلی برای دشمنان خارجی ترسیم می‌کند؛ جریانی که با شعار «انتظار» و پرهیز از سیاست، عملاً با اساس مشروعیت جمهوری اسلامی در دوران غیبت مخالف است و به همین دلیل، می‌تواند برای پیشبرد اهداف براندازانه مورداستفاده قرار گیرد.
پ.ن
۱- مشخصات کتاب
The Hojjatiyeh Society in Iran
Ideology and Practice from the
1950 to the Present
RONEN A. COHEN
تاریخ انتشار: ۱۲ فوریه ۲۰۱۳
انتشارات: PALGRAVE MACMILLAN آمریکا (Palgrave® و Macmillan® علائم تجاری ثبت شده در آمریکا، انگلستان، اروپا و سایر کشورها). پالگریو مک میلان نیویورک.
تعداد صفحات: ۱۹۴
۲- فهرست
بخش اول: پیشینه معنوی امامت شیعه اثنا عشریه و نیمه اول قرن بیستم
۱. داستان شیعه
۲. احیای شیعه پس از قاجار
بخش دوم: بهائیت و ظهور حجتیه
۱. آئین بهائی و ریشه‌های آن در اسلام شیعه و ناامیدی
۲. انجمن حجتیه
بخش سوم: دوران پس از انقلاب و حجتیه به‌عنوان یک جریان ضدانقلاب
۱. خطر پیش رو: به چالش کشیدن خمینی
۲. سیر تکاملی افراط‌گرایی
نتیجه‌گیری
۳- انگیزه نگارش این کتاب به گفته کوهن، بدین شکل است که:
این کتاب با مقاله‌ای شروع شد که در سال ۲۰۱۰ برای کنفرانس انجمن بین‌المللی ایران‌شناسی (ISIS) در لس‌آنجلس، ایالات متحده، ارسال کرده بودم. در آنجا با پروفسور محمد توکلی طرقی، رئیس وقت ISIS، آشنا شدم که معتقد بود انجمن حجتیه نیاز به معرفی و تحقیق بیشتری دارد. مایلم از این فرصت استفاده کنم و از پروفسور توکلی طرقی تشکر کنم که علی‌رغم شرایط (خاص این موضوع)، به من فرصت پیگیری این چالش را دادند.
همچنین می‌خواهم تشکر کنم از خانم فریده کوهی کمالی مدیر تحریریه کتاب‌های آکادمیک، در پالگریو مک میلان، آمریکا که در مسیر به من کمک کردند و همچنین خانم سارا ناتان و خانم سارا دوسکو، برای کمک‌های صمیمانه‌شان تشکر کنم.
۴- به گفته کوهن در مسیر نگارش کتاب انجمن حجتیه در ایران، برخی از مجامع و اشخاص از وی حمایت و به او در این راه کمک و همکاری داشته‌اند که در ذیل به آنها اشاره می‌کنیم.
حمایت‌کنندگان:
۱- دانشگاه آریل
۲- آقای. رالف آملان، از مرکز آمریکایی در سفارت آمریکا در فلسطین اشغالی که به گفته نویسنده از ابتدای مراحل تدوین کتاب تا آخر همراه و حمایت‌کننده وی بوده است.
۳- پروفسور الکساندر بلیگ
همکاران:
۱- دکتر اتا بیک
۲- دکتر ایال لوین
۳- آقای ساموئل بریس، ویراستار
۴- خانم یلنا الایف، دستیار پژوهشی
همچنین بنا به اذعان نویسنده، برخی از افراد ایرانی داخل و خارج کشور در این پروژه با وی همکاری داشته‌اند که از فاش کردن نام آنها، بنا به مسائلی خودداری کرده است.
۵- معرفی نویسنده:
رونن کوهن (عبری: רונן א. כהן)
متولد ۱۹۷۶ میلادی از اساتید و محققین اسرائیلی و فارغ‌التحصیل دانشگاه بار – ایل، از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های دولتی تل‌آویو است. رساله او با موضوع: «توسعه مجاهدین خلق و مبارزه آن با جمهوری اسلامی ایران، ۱۹۸۷- ۱۹۹۷» دفاع شده است.
کوهن، دانشیارِ دانشگاه آریل و رئیس مرکز تحقیقات خاورمیانه و آسیای مرکزی (MECAS) و مسئولیت گروه مطالعات خاورمیانه و علوم سیاسی این دانشگاه را به عهده دارد. همچنین عضو مؤسسه‌ای است که در زمینه جنبش‌های مقاومت فعالیت می‌کند.
از جمله فعالیت‌های مهم او در سال‌های اخیر، تأسیس مجله «مطالعات میان‌رشته‌ای خاورمیانه» در سال ۲۰۱۷ و بر عهده‌داشتن سردبیری آن است. تحقیقات او به طور عمده، بر ایران‌شناسی و سیاست منطقه‌ای متمرکز است.
رونن کوهن هم زمان مسلط به ۴ زبان، انگلیسی، عربی، عبری و فارسی است.
کوهن، کتاب‌ها و تک‌نگاری‌های متعدد و همچنین مقالات دانشگاهی، یادداشت‌ها و گزارش‌های بسیاری در موضوعات مختلفی، مانند: اسلام، تاریخ و خاورمیانه نگاشته یا ویرایش کرده و مصاحبه‌هایی در برنامه‌های رادیویی و روزنامه‌ها داشته است.
۶-معرفی ناشر:
پالگریو مک میلان (به انگلیسی: Palgrave Macmillan)، شرکت انتشاراتی بین‌المللی آکادمیک و تجاری است. برنامه‌های این شرکت، شامل کتاب درسی، ژورنال، مقاله، آثار حرفه‌ای و مرجع به‌صورت چاپ یا آنلاین هست.
پالگریو مک میلان، در سال ۲۰۰۰ بنیان‌گذاری شد؛ در همان زمانی که انتشارات علمی سنت مارتین در آمریکا با انتشارات مک میلان در انگلیس درآمیخت تا کارهای علمی جهانی انتشاراتی‌شان را در انگلیس ترکیب کنند. این شرکت تا سال ۲۰۰۲ با نام ساده پالگریو شناخته می‌شد؛ ولی از این زمان به بعد، به‌عنوان پالگریو مک میلان شناخته می‌شود. امروزه قسمتی از گروه مک میلان را شرکت انتشاراتی ورلگس گروپ جرج فن هلتزبرینخ تشکیل می‌دهد.
دفتر مرکزی پالگریو مک میلان تا به الان در بسینگستوگ در انگلیس قرار دارد و دفاتری در نیویورک، ملبورن، سیدنی، هنگ‌کنگ، دهلی، ژوهانسبورگ دارد. در سال ۲۰۱۴ دفتر مرکزی‌اش را به لندن منتقل کرد تا بدین‌سان، با شرکت‌های مانند پن مک میلان، گروه انتشاراتی نیچِر و مک میلان ادوکیشن در کمپ بزرگ مک میلان در کینگز کراس ادغام شود.
