نقد محسن خاتمی بر کعبه‌نمایی فرزند شاه مخلوع

معنویت بدون دین، اوشو

 

در پی برگزاری گردهمایی اپوزیسیون ایرانی در مونیخ با محوریت رضا پهلوی، متنی با امضای «ناشناس» و به قلم محسن خاتمی، مترجم آثار اشو و از منتقدان نظام سلطنتی، در کانال تلگرامی او منتشر شد که بازتاب گسترده‌ای در میان فعالان سیاسی و کاربران فضای مجازی داشته است. این متن، به شدت از آنچه «تعظیم و تقدیس شخصیت» خوانده، انتقاد کرده و صحنه‌ای خاص در نشست مونیخ را دست‌مایه نقدی بنیادی بر فرهنگ سیاسی اپوزیسیون قرار داده است؛ جایی که فردی در برابر رضا پهلوی زانو زده و او را «کعبه» خود خطاب کرده است.
خاتمی این رفتار را نه نمادی از احترام، بلکه زنگ خطری برای تکرار تاریخ دیکتاتوری در جامه‌ای نو دانسته و هشدار داده است که استبداد فقط از لوله تفنگ برنمی‌خیزد، بلکه از دل تعظیم‌های داوطلبانه نیز متولد می‌شود. او با وام گرفتن از اندیشه‌های هانا آرنت و تأکید بر مفهوم کنش جمعی، نوشته است که «قدرت از کنش مشترک انسان‌ها می‌آید» و نه از پرستش فردی خاص. از نظر نویسنده، چنان‌چه رضا پهلوی حقیقتاً داعیه‌دار آزادی باشد، باید خود پیشگام در نفی چنین رفتارهای قیم‌مآبانه باشد و صراحتاً در برابر فرهنگ چاپلوسی بایستد.
این متن که در ظاهر به واکنشی فردی می‌ماند، در بطن خود نقدی ساختاری به بخشی از جریان اپوزیسیون ایرانی دارد که به‌جای نهادسازی و مطالبه‌محوری، دوباره به سمت شخصیت‌محوری و رهبرسازی حرکت می‌کند. هشدار محسن خاتمی به اپوزیسیون این است که دموکراسی نه از رهگذر زانو زدن، بلکه با ایستادن شانه‌به‌شانه ساخته می‌شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *