کنسرت «بازگشت به اصل» در سالن فیلارمونیک کلن، صحنهی گفتوگوی موسیقایی میان چهار نوازنده از ایران و ترکیه بود؛ جایی که تنبور، این ساز آیینی و کهن خاورمیانه، به زبان مشترک فرهنگها بدل شد. علیاکبر مرادی و سه نوازندهی ترکی، با بازخوانی ریشههای صوتی و آیینی تنبور، کوشیدند پلی میان سنتهای اهلحق، علوی و کاکهای بسازند و نشان دهند که موسیقی، فراتر از مرزها، همچنان میتواند به سرچشمهی مشترک بازگردد.
در تاریخ ۲۵ مهر ۱۴۰۴ (۱۷ اکتبر ۲۰۲۵)، سالن فیلارمونیک کلن آلمان (Kölner Philharmonie) میزبان کنسرتی با عنوان «بازگشت به اصل/ذات» بود. این برنامه که با ابتکار اِدا تانسس (Eda TanSES) برگزار شد، اجرای مشترکی از علیاکبر مرادی از ایران (رئیس خانه تنبور ایران) و سه نوازنده از ترکیه، اِرکان اوغور (Erkan Oğur)، میکائیل آسلان (Mikâil Aslan) و جمیل قوجگیری (Cemîl Qocgîrî) را دربر داشت.
موضوع این کنسرت، بازگشت به ریشههای فرهنگی و صوتی ساز تنبور بود؛ سازی که در بخشهایی از ایران، ترکیه، سوریه و عراق جایگاهی معنوی و آیینی دارد. تنبور در آیینهای اهلحق ایران، علویان ترکیه، نصیریهای سوریه و کاکهایهای عراق نقش محوری داشته و همواره وسیلهای برای بیان موسیقی ذکر، نیایش و روایتهای سنتی بوده است.
اشتراکات فرهنگی و زبانی این جوامع، در گذر زمان زمینهساز شکلگیری نوعی پیوند تاریخی میان آنها شده است. با این حال، تفاوتهای منطقهای و شیوههای مختلف نوازندگی تنبور نشان میدهد که هر یک از این سنتها مسیر خاص خود را طی کردهاند و در بیان هنری، لهجهها و فواصل موسیقایی متفاوتی را حفظ کردهاند.
در این کنسرت، چهار نوازنده از زمینههای فرهنگی گوناگون کوشیدند درک مشترکی از زبان موسیقایی تنبور ارائه دهند و به جنبههای صوتی و ساختاری آن بپردازند. این برنامه را میتوان تلاشی برای گفتوگو میان شاخههای مختلف سنت تنبور در منطقه خاورمیانه دانست.

