پرانایاما، یا تمرینات تنفسی یوگا، یکی از قدرتمندترین تکنیک‌های این مکتب است که هدف آن کنترل انرژی حیاتی از طریق تنظیم تنفس است. این تمرینات به عنوان ابزاری برای افزایش تمرکز، آرامش ذهنی و حتی دستیابی به نیروهای خارق‌العاده معرفی شده‌اند.
ارتباط پرانایاما با نیروهای ماورایی:
برخی منتقدان یوگا اذعان دارند که این تمرینات می‌توانند فرد را در معرض نیروهای اجنه و ماورایی قرار دهند. در این دیدگاه، افعی نماد شیاطین جنی است که ممکن است بر فردی که این حرکات را انجام می‌دهد، مسلط شوند. این باورها در برخی سنت‌های معنوی و مذهبی مطرح شده‌اند و به نوعی هشدار درباره تأثیرات ناشناخته این تمرینات می‌دهند.
خطرات جسمانی و روانی پرانایاما:
در منابع یوگا و مربیگری این رشته، هشدار داده شده که پرانایاما باید با احتیاط و زیر نظر مربی انجام شود، اما نمی گویند چرا؟ فقط اذعان میکنند بروید پیش مربی و ازاو کمک بگیرید. البته این مربیان آشنا به این ابعاد یوگا هستند اما درصورت بروز مشکل برای فرد کارهای گذشته را در نظر می‌گیرند. (کارما)
زیرا فرد احساس می کند که در حال بازی با چیزی خطرناکی مانند افعی است.
برخی از عوارض احتمالی این تمرینات عبارتند از:
– ایجاد حفره‌های بزرگ در شش‌ها که تنفس عادی را برای فرد دشوار می‌کند.
– افزایش فشار خون و مشکلات قلبی در برخی افراد.
– حالات روانی نامطلوب و تشدید اختلالات عصبی.
– تشدید علائم اسکیزوفرنی در افراد مستعد.
عوارض روان‌تنی یوگا و ارتباط آن با اسکیزوفرنی:
برخی مطالعات نشان داده‌اند که یوگا می‌تواند تأثیراتی بر سلامت روان داشته باشد، اما در مورد اسکیزوفرنی، نتایج متفاوت است. در برخی موارد، یوگا به عنوان یک روش درمانی برای کاهش علائم این اختلال پیشنهاد شده است که صحت این تحقیقات مورد اشکال است؛ اما در موارد دیگر، تمرینات خاص یوگا ممکن است باعث تشدید علائم روانی شود.
در قرآن نیز اشاره شده است که برخی افراد بر اثر مسح شیاطین دچار تشنجات عصبی و حالات شبه جنون می‌شوند:
«افرادی بر اثر مسح شیطان دچار تشنجات عصبی می‌شوند.» (سوره بقره، آیه ۲۷۵)
نقد این روند:
۱. معنای تمرینات یوگا:
پرانایاما به عنوان یک تمرین تنفسی معرفی می‌شود، اما یوگا‌کاران اذعان دارند که این تمرینات فرد را در معرض نیروهای ناشناخته قرار می‌دهد. چون رسیدن به مقصود که همان ماوراء هست را در نظر می‌گیرند.
۲. عدم شفافیت درباره خطرات:
منابع یوگا درباره عوارض جسمانی و روانی این تمرینات هشدار می‌دهند، اما دلیل واقعی آن را بیان نمی‌کنند. این عدم شفافیت باعث شده که افراد بدون آگاهی از پیامدهای احتمالی، این تمرینات را انجام دهند.
۳. پیوند یوگا با نیروهای ماورایی:
برخی از تمرینات یوگا، به‌ویژه پرانایاما، ارتباطی با نیروهای ماورایی و تأثیرات ناشناخته دارند. این مسئله در برخی منابع معنوی و اسلامی مورد بحث قرار گرفته است.
یوگا، به‌ویژه در شکل امروزی آن، دستخوش تغییرات زیادی شده و در برخی موارد، به ابزاری برای نفوذ معنوی و کنترل اجتماعی تبدیل شده است. بررسی دقیق‌تر این تمرینات و آگاهی‌بخشی درباره تأثیرات آن‌ها می‌تواند به شناخت بهتر این موضوع کمک کند.
نویسنده: زینب کریمی
