بهداشت معنوی؛ عرفان از واژه‌های جذاب و شیرین تاریخ بشر است که در میان عامه مردم به اموری چون: کرامت، غیب‌گویی، عبادت فراوان، دوری‌گزینی از امور دنیوی و … شناخته می شود، ولی در نگاه اهل تحقیق به «معرفت شهودی و باطنی به واقعیت باطنی و وحدانی» تعریف شده است.
در دهه‌های اخیر شاهد بروز مکتب‌ها و جریان‌های متعدد معنوی و عرفانی با نگرش باطنی به انسان و جهان هستیم که در دنیای غرب با عناوین ادیان جدید، جنبش‌های نوپدید دینی، ادیان سکولار، شبه دین، معنویت‌های آلترناتیو و… از آن‌ها یاد می‌شود و در ایران با عناوین معنویت‌های نوظهور، عرفان‌های سکولار یا کاذب، عرفان واره‌ها و… تعبیر می‌شود.
کتاب «عرفان واره‌ها؛ تبارشناسی و نقد مبانی فکری» اثر دکتر مسلم گریوانی، تلاشی است با هدف تبیین نسبت عرفان اصیل اسلامی با عرفان واره‌ها؛ از این رو مؤلف ضمن تعریف مستند از عرفان و معنویت‌های نوظهور، این جریان‌ها را در سه حوزۀ موضوع، روش و هدف ارزیابی کرده است.
مؤلف پس از بیان کلیات تحقیق، کتاب را به سه بخش:
۱. تبارشناسی تاریخی و فکری عرفان واره‌ها
۲. نسبت مبانی عرفان واره‌ها با عرفان دینی
۳. تحلیل مبنایی ابعاد عارف
تقسیم نموده است.
بخش اول کتاب، با مروری بر فرایند گذار غرب از معنویت و پرداختن به موضوع بازگشت انسان مدرن به معنویت در قرن ۲۱، به نحوۀ شکل‌گیری این معنویت‌ها و نیز معرفی برخی از این آیین‌های معنوی پرداخته است.
بخش دوم این اثر حاوی سه فصل است. نویسنده در فصل اول از منظر موضوع عرفان، نسبت عرفان دینی با عرفان واره‌های خدامحور ولی شرک‌آمیز، عرفان واره‌های انسان محور و سکولار، و نیز عرفان واره‌های بدن محور تبیین و نقد شده است. فصل دوم این بخش، نقد عرفان واره‌ها از ناحیۀ غایت، محور قرار گرفته و با تأکید بر توحید محور بودن عرفان اسلامی، اهداف عرفان‌های نوظهور نقد و ارزیابی شده است. ترویج اباحه‌گری، استفاده از مخدرها، ارتباط با جن و جادو، بهره بردن از خلسه، مدیتیشن و یوگا از اموری است که در نقد روشی عرفان واره‌ها در فصل سوم از بخش دوم کتاب مورد کندوکاو قرار گرفته است.
بخش سوم از کتاب که موضوع آن «تحلیل مبنایی ابعاد عارف» است، در دو بخش، ابتدا ابعاد عارف حقیقی را بیان کرده، سپس انحرافات عارف‌نماهای نوپدید از عرفان راستین را به صورت مبسوط بیان نموده است. مؤلف در پایان فصل سوم بیان می‌دارد که سه معیار کلیدی برای سنجش درستی یا نادرستی عرفان حقیقی از دروغین وجود دارد: عقل، شرع و وجدان.
این کتاب که ۴۱۶ صفحه دارد، توسط مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر به بازار کتاب عرضه شده و تاکنون دو بار به چاپ رسیده است.
