خاونکار میان سنت و سیاست؛ جدال روایت‌ها بر سر یک آیین کهن

اهل حق، یارسان

بیانیه اخیر کمیته ادیان و باورداشت‌های پژاک که جشن خاونکار را «نماد آزادی و مقاومت» خوانده، واکنش خاندان‌های سنتی یارسان را برانگیخته است. در حالی‌که بزرگان این جامعه بر ماهیت فراملی و فراسیاسی آیین اهل‌حق تأکید دارند، برخی جریان‌های یارسانی در خارج از کشور از سیاسی‌شدن خاونکار استقبال کرده‌اند. تقابل این دو نگاه، جشن امسال را به صحنه‌ای از مناقشه میان پاسداری از سنت دینی و بهره‌برداری ایدئولوژیک بدل کرده است.

کمیته ادیان و باورداشت‌های پژاک در بیانیه‌ای به مناسبت جشن خاونکار، آیین کهن یارسانی را «نماد آزادی و مقاومت» نامید و آن را ابزاری برای «برساخت جامعه‌ای دموکراتیک، اکولوژیک و آزاد» معرفی کرد. این حزب با دعوت از یارسانان برای پیوستن به «مبارزه مشترک کردستان»، خاونکار را از یک مراسم معنوی به مانفیستی سیاسی تبدیل کرده است.

در مقابل، خاندان‌های سنتی یارسانی در کرمانشاه و کردستان تأکید دارند که آیین اهل‌حق «فراملی و فراسیاسی» است و هرگونه بهره‌برداری حزبی را تحریف سنت می‌دانند.

با این حال، جریان‌های نوپدید یارسانی در دیاسپورای اروپا و ایالات متحده که به دلیل اقدامات ضدامنیتی از ایران گریخته‌اند، بیانیه پژاک را «صدای تازه‌ای برای احیای هویت کردی یارسانی» توصیف کرده و از آن استقبال کرده‌اند. این دوگانگی نشان می‌دهد که جشن خاونکار امسال، بیش از هر زمان، میدان کشمکش میان سنتِ بی‌طرف و سیاستِ رادیکال شده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *