«من ارزشمندم. من سالمم. من آدم دوست‌داشتنی هستم. من به خودم افتخار می‌کنم. من عاشق زندگیم هستم … روزانه حداقل ۲۰ بار این جملات را با خود تکرار کنید. آنان را روی برگه‌هایی بنویسید و در جایی مقابل چشمانتان نصب کنید … جملات تاکیدی مثبت را در حالیکه به خودتان در آینه نگاه می‌کنید، تکرار کنید … در حال ایستاده، مستقیم با اعتماد به نفس به خودتان نگاه کنید و با صدای بلند، واضح و با اطمینان، جملات تاکیدی را تکرار کنید.»
این روزها توصیه به استفاده از «جملات تاکیدی مثبت» را زیاد می‌شنویم. احتمالا شما هم تاکنون با چنین نسخه‌هایی برخورد داشته‌اید و شاید هم این کار جزء برنامه روزانه‌تان باشد. سخنرانان انگیزشی، سایت‌ها و کتاب‌های قارچ گونه‌ای که همگی عنوان موفقیت را یدک می‌کشند، در سمینارها و صفحات خود استفاده از این تکنیک را «کلید اسرار آمیز موفقیت» و سرمنشا تمامی تحولات در زندگی معرفی می‌کنند.
اما باید بدانید که اثرگذاری «تکرار جملات مثبت» تاکنون در قالب مطالعات روشمند علمی اثبات نشده است؛ بلکه بالعکس برخی روانشناسان هشدارهایی در خصوص مخاطره‌آمیز بودن استفاده از این قبیل تکنیک‌ها برای سلامت روانی افراد داده‌اند.
نتایج یک پژوهش که توسط جمعی از روانشناسان کانادایی انجام شده نشان می‌دهد که تکرار جملات تاکیدی مثبت برای افرادی که از «عزت نفس» کافی برخوردار نیستند، نه تنها موجب رشد و ترقی آن‌ها نمی شود، بلکه باعث افزایش استرس و ناآرامی در وجود این افراد است. بر اساس این تحقیق، که در مجله علوم روانشناختی آمریکا منتشر شده است، نتایج مثبت استفاده از این تکنیک، برای افرادی که از عزت نفس کافی برخوردار بودند نیز، چندان چشمگیر نبود.[۱]
شولتز، روانشناس و مولف کتاب «نظریه‌های شخصیت»، در ص ۴۵۳ کتاب خود با هشدار درباره مثبت‌اندیشی بی‌رویه می‌نویسد: افرادی که بیش از حد خوش بینند در مواردی رفتارهای خطرناک خود (مثل مصرف مواد مخدر) را با نوعی غیرواقع بینی توجیه می‌کنند.[۲]
تکنیک تکرار جملات مثبت در کنار سایر خرافه‌های دیگر همچون قانون جذب و … از جمله مواردی است که تحت عنوان فنون «خودیاری»[۳] و ارتقاء فردی، توسط مروجین عرفان‌های نوظهور، خصوصا در جریان تفکرنوین، به نحو گسترده ای تبلیغ می‌شوند.
پی نوشت:
[۱] Joanne V. Wood, W. Q. Elaine Perunovic, and John W. Lee, “Positive self-statements: power for some, peril for others”, Psychological Science 20, no. 7 (July 2009): 860-66, https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2009.02370.x.
[۲] Duane P. Schultz and Sydney Ellen Schultz, Theories of Personality, 9th (Wadsworth Publishing, 2009), 453.
[۳] self-help
منابع:
Schultz, Duane P., and Sydney Ellen Schultz. Theories of Personality. 9th. Wadsworth Publishing, 2009.
Wood, Joanne V., W. Q. Elaine Perunovic, and John W. Lee. “Positive self-statements: power for some, peril for others.” Psychological Science 20, no. 7 (July 2009): 860-66. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2009.02370.x.
