در نشستی تخصصی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به بررسی مکتب فقهی خوزستان و جریان‌های فکری موجود در حوزه‌های علمیه پرداخت. وی با اشاره به ضرورت احیای میراث علمی علمای این منطقه، رویکرد ویژه آن را ترکیبی از اصولگرایی و اخباری‌گری دانست که نیازمند پژوهش‌های عمیق‌تر است.
تحلیل جریان‌های فکری:
خسروپناه در ادامه، چهار جریان اصلی در حوزه‌های علمیه را برشمرد و ویژگی‌های هر یک را تشریح کرد:
۱. روحانیت سنتی سکولار غیرانقلابی:
• پایبند به علوم سنتی اسلامی، اما بی‌تفاوت نسبت به مسائل روز و ارزش‌های انقلاب.
• عدم ورود به مباحث جدید فقهی مانند فقه پزشکی، فقه ارتباطات و فقه تکنولوژی.
• تأثیرپذیری از جریان‌هایی مانند انجمن حجتیه یا اندیشه‌های سکولار.
۲. روحانیت نواندیش سکولار غیرانقلابی:
• گرایش به مفاهیم غربی و تلاش برای توجیه فقهی آن‌ها.
• رویکردی سکولار با هدف کمرنگ کردن نقش دین در سیاست.
• مثال بارز: توجیه فقهی نظام حزبی با الهام از مدل‌های غربی.
۳. روحانیت سنتی انقلابی:
• پایبند به ارزش‌های انقلاب مانند استکبارستیزی و دفاع از مستضعفان.
• اما غفلت از تحولات دنیای مدرن و علوم جدید.
• مثال: مقاومت در برابر پذیرش روش‌های نوین در طب اسلامی.
۴. روحانیت نواندیش انقلابی:
• تلفیق علوم سنتی اسلامی با دانش روز، به‌ویژه علوم انسانی.
• تلاش برای پاسخگویی به نیازهای جامعه و پیشبرد تمدن نوین اسلامی.
• تأکید بر عملگرایی و استفاده از فناوری‌های جدید در تبلیغ دین.
تأکید بر راه‌حل‌های فرهنگی:
خسروپناه با انتقاد از رویکردهای صرفاً امنیتی در حل مسائل فرهنگی، بر اهمیت گفت‌وگو و اقناع تأکید کرد. به گفته وی، روش‌های سلبی مانند برخوردهای انتظامی در موضوع حجاب، نه تنها کارآمد نیستند، بلکه ممکن است به تشدید تنش‌ها بینجامد.
پیشنهادها و نتیجه‌گیری:
• لزوم سرمایه‌گذاری حوزه‌های علمیه بر جریان نواندیش انقلابی.
• ضرورت نظام‌سازی اجتماعی توسط حوزه‌ها مطابق با پیام رهبری.
• برگزاری جلسات مشترک بین نهادهای فرهنگی برای هماهنگی در سیاست‌گذاری‌ها.
