شیفتینگ (Shifting) که گاهی اوقات به عنوان “واقعیتگویی” (reality shifting) یا “جابجایی واقعیت” نیز شناخته میشود، یک پدیدهای است که در آن فرد تلاش میکند تا آگاهی و هوشیاری خود را از واقعیت فعلی به واقعیت دیگری منتقل کند. این مفهوم به طور گسترده در جوامع آنلاین و شبکههای اجتماعی مورد بحث قرار میگیرد، اما از دیدگاه علمی و روانشناختی، هیچ شواهد قطعی و قابل قبولی برای اثبات وجود شیفتینگ به معنای واقعی کلمه (یعنی انتقال فیزیکی یا روحی به یک واقعیت موازی) وجود ندارد.
از دیدگاه علمی، شیفتینگ به معنای واقعی کلمه (انتقال آگاهی به یک واقعیت موازی) وجود ندارد و هیچ مدرکی برای اثبات آن نیست. تجربیات گزارش شده از شیفتینگ را میتوان به طور منطقی با پدیدههای شناخته شده روانشناختی و عصبشناختی مانند رویاهای شفاف، تجسم خلاق قوی، تلقین، و اثرات مدیتیشن توضیح داد.
این مفهوم بیشتر یک پدیده فرهنگی و آنلاین است که در آن افراد به دنبال تجربههای ذهنی عمیق و فرار از واقعیت روزمره به دنیاهای فانتزی خود هستند. در حالی که این تجربیات میتوانند برای برخی افراد آرامشبخش یا هیجانانگیز باشند، مهم است که درک کنیم آنها واقعیتهای فیزیکی نیستند، بلکه محصولات پیچیده ذهن انسان هستند.
شیفتینگ هرچند پشتوانه علمی و اثبات شدهای ندارد، اما در عین حال آسیبها و اختلالات روانی را می تواند در پی داشته باشد که در ادامه به برخی از این آسیب ها اشاره می شود.
آسیبهای روانی:
- اختلال در واقعیتسنجی: فرد ممکن است مرز بین واقعیت و خیال را از دست بدهد و در تشخیص دنیای واقعی از دنیای شیفت شده دچار مشکل شود. این امر میتواند منجر به سردرگمی، اضطراب و حتی علائم روانپریشی در موارد شدید شود.
- فرار از واقعیت: شیفتینگ میتواند به عنوان مکانیزمی برای فرار از مشکلات و چالشهای زندگی واقعی عمل کند. در دنیای پر سرعت و پر مشغله امروز یکی از شگردهای افراد برای کمی خلاص شدن از این جریان روزمره زندگی بسیار جذاب و هیجان انگیز خواهد بود که ساعاتی را در دنیای دلخواه خود زندگی کنند اما همین جذابیت و فرار مداوم ممکن است مانع از رویارویی فرد با مسائل و حل آنها شود و منجر به تشدید مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب گردد.
- ایجاد انتظارات غیرواقعی: اگر فرد تصور کند میتواند به دنیایی ایدهآل و بدون مشکل شیفت کند، ممکن است انتظارات غیرواقعی از زندگی واقعی خود پیدا کند. این انتظارات برآورده نشده میتوانند منجر به ناامیدی، سرخوردگی و نارضایتی شدید شوند.
- فقدان هویت: در صورتی که فرد زمان زیادی را در دنیای شیفت شده و با هویتی متفاوت سپری کند، ممکن است در هویت اصلی خود دچار سردرگمی شود و نتواند با “خود واقعی” خویش ارتباط برقرار کند.
- اختلال در عملکرد روزمره: تمرکز بیش از حد بر شیفتینگ میتواند باعث کاهش توجه به مسئولیتهای روزمره، تحصیلی یا شغلی شود و عملکرد فرد را در این زمینهها مختل کند.
در نهایت باید به این نکته توجه داشت که سرگرم شدن به امور خیالی و ذهنی مانند شیفت کردن و ساختن دنیای دلخواه خود و زندگی با شرایط مطابق میل چیزی نیست که انسان را در دنیای واقعی نیز به موفقیت برساند بلکه با چنگ زدن به اینگونه امور برای بهترکردن زندگی، علاوه بر اینکه زندگی بهتری حاصل نخواهد شد بلکه مشکلات جدی نیز بر مشکلات قبلی اضافه خواهد شد.
حجت الاسلام علی سنجابی
