در ماه محرم امسال، خواندن اشعار با مضامین ملی و ایران‌گرایانه توسط برخی مداحان، واکنش‌های متفاوتی را در میان مردم و رسانه‌ها برانگیخته است. پایگاه تحلیلی خردگان در یادداشتی به بررسی این پدیده پرداخته و با اشاره به سابقه مشابه در دوران جنگ ایران و عراق، این سوال را مطرح کرده است که آیا این روند، نشانه‌ای از تغییر سیاست‌هاست یا تنها یک بازنمایی ابزاری از نمادهای ملی برای جلب همراهی عمومی.
خردگان در تحلیل خود اشاره می‌کند که تا همین چند سال پیش، در برخی هیئت‌های مذهبی، اشعار شاعران بزرگی مانند فردوسی، حافظ و مولوی به حاشیه رانده می‌شد و جای خود را به اشعاری با محوریت کربلا می‌داد. اما امسال شاهد بازگشت نمادهایی مانند «ای ایران ای مرز پر گهر» در مراسم عزاداری هستیم. با این حال، نویسنده تاکید می‌کند که این بازگشت، اغلب با تغییرات محتوایی همراه بوده است.
نمونه بارز این تغییرات، بازنویسی شعر «در روح و جان من می‌مانی ای وطن» اثر تورج نگهبان (با اجرای محمد نوری) است که توسط محمود کریمی با عبارت «این میهن خدایی، ایران کربلایی…» خوانده شده است. این تغییر، ایران را نه به عنوان یک هویت تاریخی-فرهنگی، بلکه به عنوان «میهن عاشورایی» معرفی می‌کند. پیشتر نیز سازمان تبلیغات آستان قدس رضوی، سرودی مشابه «ای ایران» با مطلع «ای ایران ای مهد عاشقان، سرزمین صاحب‌الزمان» منتشر کرده بود.
خردگان با استناد به این نمونه‌ها استدلال می‌کند که حضور نمادهای ملی در هیئت‌های مذهبی پدیده کاملاً جدیدی نیست، بلکه در شرایط بحرانی (مانند جنگ یا ناآرامی‌های اجتماعی) برای جلب مشارکت مردمی مورد استفاده قرار گرفته است. نویسنده این تغییرات را نه نشانه‌ای از تحول در گفتمان رسمی، بلکه تاکتیکی موقت برای همبستگی ظاهری با مردم می‌داند و هشدار می‌دهد که محتوای این اشعار، همچنان در چارچوب ایدئولوژی حکومتی «ایران اسلامی» (در تقابل با ایران تاریخی) باقی مانده است.
در پایان این تحلیل تاکید شده است که اگرچه خواندن سرودهای ملی در فضای مذهبی ممکن است برای برخی امیدوارکننده باشد، اما تفاوت بنیادین بین ایران‌گرایی اصیل و روایت‌های ایدئولوژیک از میهن‌پرستی نباید نادیده گرفته شود.
